اتیل استات (Ethyl Acetate) چیست؟
اتیل استات یک ترکیب استر ارگانیک با فرمول مولکولی C4H8O2 (CH3COOCH2CH3) است. این ماده معمولا به عنوان یک حلال برای تمیز کردن، حذف رنگ و پوشش استفاده میشود. اتیل استات یک مایع بیرنگ و با بوی مشخص میوه است که معمولا این رایحه در چسب و لاک پاککنها شناخته شده است. این محصول بسیار قابل اشتعال است و دارای دمای فلش پوینت ۴- درجه سانتیگراد و درجه اشتعال پذیری ۳ است. در تمام حلالهای آلی معمول (الکلها، کتونها، گلیکولها، استرها) بسیار انحلال پذیر است، اما در آب کم محلول است. اتيل استات در دمای اتاق نسبتا فرار است و نقطه جوش ۷۷ درجه سانتيگراد (۱۷۱ درجه فارنهایت) دارد. با توجه به این خصوصیت، میتوان اتیل استات موجود در یک نمونه را از طریق گرم کردن در حمام آب گرم و تهویه هوا با هوای فشرده خارج ساخت. این حلال جزو حلال های آپروتیک ( حلال آپروتیک حلالی است که اتم هیدروژن به اکسیژن یا نیتروژن متصل نشده است) و ناقطبی است.
کاربرد
اتیل استات یکی از پرکاربردترین مواد شیمیایی است که صنایع مختلف از آن استفاده میکنند. این ماده دو خاصیت مهم دارد. نخست اینکه به راحتی تبخیر میشود و دوم اینکه بوی خوبی دارد .در ادامه به چند مورد از کاربردهای این ماده اشاره خواهیم کرد:
1. حلال، پاک کننده و رقیقکننده
اولین کاربردی که اتیل استات دارد این است که یک حلال، پاک کننده و رقیقکننده منحصر به فرد است و برای پاک کردن مواد آرایشی مثل لاک ناخن یا تمیز کردن بُردهای الکترونیکی از آنها استفاده میشود. یکی از بهترین رقیقکنندهها و حلالها در صنعت چاپ، اتیل استات است.
2. عطرسازی
این ماده بوی بسیار خوب و دلچسبی دارد. صنعت عطر نیازمند چنین موادی است که بتواند از آن به جای اسانس میوه استفاده کند و عطر خود را با بوی طبیعی و با ماندگاری بسیار بالایی بسازد و روانه بازار کند.
3. مواد غذایی
از این ماده به عنوان اسانس و طعمدهنده در مواد غذایی یا برای کاهش کافئین قهوه و چای استفاده میشود. مسمومیت این ماده بسیار کم است و از نظر متخصصان در هنگام تخمیر مشروبات الکلی به صورت طبیعی ساخته میشود. از ماده اتیل استات برای تولید شیرینیها هم استفاده میشود. در بیشتر مواقع از این ماده برای تولید آدامس، آب نبات، بستنی، کیک و غذاهای پخته استفاده میشود.
4. صنایع پوششی
اتیل استات به دلیل حلالیت و رقیق کنندگی بینظیری که دارد در تولید پوششهای تینر و سلولز و لاک سلولز استات مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین در صنایع رنگ و رزین هم از این ماده به حلال کمک میگیرند. وقتی میخواهند چوبی که در مبلمان به کار رفته است را در برابر آسیبهای مختلف محافظت و نگهداری کنند، باید یک پوشش محکم تهیه کنند. در فرمولاسیون پوشش این چوب از اتیل اتانوات کمک میگیرند.
5. صنایع کشاورزی
یکی از صنایع دیگری که از این ماده پرکاربرد استفاده میکند، صنعت کشاورزی است. در صنعت کشاورزی برای تولید علفکشها از این ماده استفاده میشود. علفکشها یکی از مهمترین موادی هستند که کشاورزی مدرن از آنها برای مبارزه با آفات استفاده میکند.
6. صنایع دارویی
صنایع دارویی هم از خواص اتیل استات بیبهره نماندهاند و از آن به عنوان یک حلال کمک میگیرند. فرآیند تغلیظ و خالصسازی آنتی بیوتیکها، یکی از فرآیندهای مهمی است که با استفاده از اتیل استات انجام میشود.